به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، پيامبر گرامي اسلام (ص) در دو مقطع خاص زماني قبل و بعد از هجرت به منظور حفظ انسجام مسلمانان و مقابله با مشکلات به ايجاد عّلقه خاص برادري بين مسلمانان اقدام نمود و همه مسلمانان را دو به دو با هم برادر کرد. ملاک پيامبر اکرم (ص)در تعيين برادر براي هر يک از مسلمانان، تناسب خصلت ها، و قرب مراتب ايماني ايشان بود.
واژه «غدير» در لغت به چند معنا آمده است؛ مانند «آبگير» و «جاي جمع شدن آب باران».غدير خُمّ در ميان راه دو شهر بزرگ دنياي اسلام، مکه و مدينه، در محلي به نام «جُحفه» وجود دارد که در زمان رسول گرامي اسلام(ص) کاروانيان حج در آنجا از هم جدا مي‌شدند و به طرف ديار خود مي‌رفتند. پيامبر اسلام(ص) به دستور خداوند، در روز ?? ذي الحجه و در بازگشت از آخرين حج خويش که به «حجة الوداع» مشهور است در منطقه غدير خم پس از خطبه اي بلند، على بن ابي‌طالب(ع) را امام، وصي و جانشين خود به مردم معرّفى نمود و يک به يک ائمه پس ايشان را از امام حسن(ع) و امام حسين(ع) و ? فرزند گرامي اباعبدالله الحسين(ع) را تا به امام زمان(عج) نام بردند.
پيامبر(ص)در روز غدير بعد از خطبه يك ساعته اي كه ايراد فرمود، جمله معروف «هر كه من مولاي او هستم، علي مولاي اوست» را سه بار تكرار كرد تا در گوش مسلمانان و تاريخ بماند. پس از آن كه علي(ع) را به جانشيني خود تعيين كرد، در همان روز، اين عيد را اعلام نمود و مراسمش را به پا داشت، در خيمه اش نشست و با خوشحالي از تبريك گويندگان استقبال كرد و به آنها فرمود: «به من تبريك بگوييد... به من تبريك بگوييد، زيرا خداوند مرا به نبوت و اهل بيتم را به امامت اختصاص داده است.»
اميرالمؤمنين(ع) و ديگر ائمه اطهار(ع) نيز اين روز را گرامي داشته و براي آن اعمال و فضائلي ذکر کرده اند که در پي مي ايد:
?-روزه گرفتن که کفاره ?? سال گناه است.
?-غسل کردن
?- خواندن زيارت حضرت امير مؤمنان (ع) در روز غدير
?-خواندن دو رکعت نماز (در مفاتيح الجنان ) آمده است.
?- در روز عيد غدير بر خواندن دعاي ندبه تأکيد شده است؛ دعايي که در واقع ناله شيعه در دوري از امامي است که در روز عيد غدير نويد آمدنش را پيامبر اسلام بر اساس دستور الهي به مسلمين براي همه نسلها و عصرها داد. به همين جهت است که شيعه در اين روز از فراق امام دعاي ندبه سر مي دهد چرا که بخش هايي از دعاي ندبه دقيقاً فرازهاي خطبه غدير است که پس از ذکر آنها در اين دعا، زخم کهنه دل شيعه سر باز مي کند و با ندبه و گريه عرض مي کند که «أين الحسن و أين الحسين، أين ابناء الحسين» تا مي رسد به آنجا که مانند کودکي که پدر خويش را گم کرده است به جستجوي امام زمان خويش مدام «أين» «أين» مي گويد...
?- خواندن اين دعا در هنگام ملاقات برادران مومن :الحمدالله الذي جعلنا من المتمسکين بولايه اميرالمومنين والايمه عليهم السلام.
همچنين در اين روز بر پوشيدن لباس زيبا و پاکيزه، نيز شادي کردن و پيروان علي(ع ) را شاد کردن، عفو نمودن ديگران، صله رحم، هديه دادن، رفع مشکلات مردم، ديدار با مومنان و دوستان و فرستادن درود فراوان بر پيامبر وآل او (ص) و لعن دشمنان ايشان تأکيد شده است.
خواندن عقد اخوت
عقد اخوت از ابتکارات اسلام براي ايجاد استوارترين ارتباطات و يكي از آداب مخصوص عيد غدير است. پيامبر گرامي اسلام (ص) در دو مقطع خاص زماني قبل و بعد از هجرت به منظور حفظ انسجام مسلمانان و مقابله با مشکلات به ايجاد عّلقه خاص برادري بين مسلمانان اقدام نمود و همه مسلمانان را دو به دو با هم برادر کرد. ملاک پيامبر اکرم (ص)در تعيين برادر براي هر يک از مسلمانان، تناسب خصلت ها، و قرب مراتب ايماني ايشان بود.
به همين دليل، اميرالمؤمنين علي (ع) را با هيچ يک از مسلمانان برادر نکرده او را براي خود ذخيره نمود. حضرت رسول مکرم اسلام (ص) نيز به هنگام ايجاد اخوت بين مؤمنان در مدينه، دخترش فاطمه زهرا (س) را با همسرش ام سلمه خواهر کرد. بنابراين عقد اخوت در روز غدير اختصاصي به مردان نداشته زنان نيز مي توانند با هم عقدخواهري بخوانند.
گرچه خواندن صيغه اخوت در روز عيد غدير سفارش شده و بسيار نيکو است و از ثواب فراواني برخوردار است، اما اختصاص به اين روز ندارد و در تمام ايام سال مي توان به اين سنت حسنه عمل کرد و اين پيمان را با هر لفظ و به هر لغتي در صورتي که قصد جدي باشد مي توان انشاء و جاري کرد. اما شکل متداول آن بدين صورت است که برادر مؤمن دست خود را بردست راست برادر خود بگذارد و بگويد:
واخيتك في الله و صافيتك الله في الله و عاهدت الله و ملائكته وكتبه و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين عليهم السلام علي اني ان كنت من اهل الجنة و الشفاعة و اذن لي بان ادخل الجنة لا ادخلها الا و انت معي
آن گاه برادر مؤمن مي گويد: قبلت. آن گاه بگو: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوة ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة. وقتي كه طرف مقابل قبول كرد برادر معنوي يكديگر خواهند شد.
همان گونه كه در متن صيغه عقد برادري آمده است اقتضاي اين برادري شريك ساختن طرف ديگر در دعا ، زيارت وشفاعت است. يعني اگر دعا نمود به برادر خويش نيز دعا كند و اگر به زيارت اولياي خدا مانند پيامبر و ائمه نائل شد از جانب او نيز زيارت كند. همچنين در قيامت اگر حق شفاعتي نصيب او گرديد ، از وي شفاعت نمايد.
عقد اخوت يك تعهد اخلاقي است كه تعهد و التزام به آن نيز اخلاقي است ؛ بنابراين اگر دو طرف توافق كنند مي تواند لغو شود و صيغه خاصي براي لغو آن نيست.
در عقد اخوت احکام فقهي مانند ارث و محرميت ... وجود ندارد. به عنوان مثال اين عقد موجب نمي شود دو نفري که با هم عقد اخوت خوانده اند نسبت به خواهران، دختران و مادر ديگري محرم شوند و صيغه عقد اخوت، ميان مرد و زن نامحرم جايز نيست.
منبع:مهر